Słów kilka o ciepłownictwie w Polsce. Czyli skąd się bierze ciepło w naszych kaloryferach?

Szeroko rozumiane ciepłownictwo dzieli się na ciepłownictwo systemowe, czyli systemy ciepłownicze składające się z sieci ciepłowniczych wraz z jednostkami wytwórczymi oraz ciepłownictwo niesystemowe – tj. wszelkie indywidualne źródła ciepła w budynkach lub gospodarstwach domowych. Ciepło systemowe wykorzystywane jest do celów grzewczych w 40,4% ogółu, to jest około 6 milionach gospodarstw domowych w Polsce!

Na koniec 2021 r., koncesje wydane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania, przesyłania i dystrybucji oraz obrotu ciepłem posiadały 392 przedsiębiorstwa!

Koncesjonowane przedsiębiorstwa ciepłownicze (czyli te odpowiadająca za produkcję ciepła) dysponują zróżnicowaną i rozdrobnioną infrastrukturą techniczną, która jest określana takie wartości jak m.in. zainstalowaną moc cieplną oraz długość sieci ciepłowniczej:

• w 2021 r. zainstalowana moc cieplna wynosiła 54 109,6 MW (w 2020 r. – 53 271,10 MW), a osiągalna – 54 164,2 MW,
• co warte odnotowania w 2021 r. koncesjonowane przedsiębiorstwa ciepłownicze dysponowały sieciami ciepłowniczymi o długości 22 223 km (względem 22 123,1 km w 2020 r.).

Przedsiębiorstwa energetyczne wytwarzają ciepło w źródłach o różnej wielkości, z przewagą ilościową źródeł małych, tj. o mocy zainstalowanej cieplnej do 50 MW, którymi dysponowało 54% przedsiębiorstw. Dziesięć koncesjonowanych podmiotów dysponowało mocą zainstalowaną źródeł przekraczającą 1 000 MW każde, a ich łączna moc osiągalna stanowiła ponad 1/3 mocy osiągalnej wszystkich źródeł koncesjonowanych. Przedsiębiorstwa te działały również w obszarze wytwarzania energii elektrycznej.

Z całkowitej produkcji ciepła w koncesjonowanych przedsiębiorstwach energetycznych w 2021 r., udział ciepła produkowanego w kogeneracji wynosił 63,2% (zmniejszył się o 2 pp. w stosunku do 2020 r.). Spośród 378 przedsiębiorstw wytwarzających ciepło w 2021 r. 133 z nich (tj. 35,1%) wytwarzało ciepło również w kogeneracji.

W sektorze ciepłownictwa koncesjonowanego nadal dominują paliwa węglowe, których udział w 2021 r. stanowił 69,5% paliw zużywanych w źródłach ciepła (w 2020 r. ‒ 68,9 %, w 2019 r. ‒ 71%, w 2018 r. ‒ 72,5%, a w 2017 r. ‒ 74,0%). Od 2002 r. udział paliw węglowych obniżył się o 12,2 pp., zaobserwowano natomiast wzrost udziału paliw gazowych – o 6,2 pp. i odnawialnych źródeł energii (OZE) – o 7 pp. Widzimy zatem wyraźne odejście od węgla w kierunku OZE i gazu ziemnego!

Ile to wszystko kosztuje? Średnia cena ciepła sprzedawanego z koncesjonowanych źródeł wytwarzających ciepło bez kogeneracji wyniosła 53,31 zł/GJ, zaś średnia jednoskładnikowa cena ciepła sprzedawanego z koncesjonowanych źródeł wytwarzających ciepło z kogeneracji wyniosła 45,27 zł/GJ. To w jaki sposób generują przychodzy przedsiębiorstw ciepłownicze zależy od dwóch elementów:

• wielkości sprzedaży ciepła, która zależy od potrzeb cieplnych odbiorców,
• rodzaju paliwa zużywanego w źródle.

Działania termomodernizacyjne odbiorców, wyższa średnia temperatura miesięcy zimowych oraz rosnący poziom oszczędności energii przez odbiorców, stanowią przyczyny zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło, co w konsekwencji przekłada się na niższe przychody przedsiębiorstw.

Więcej o ciepłownictwie w Polsce znajdziecie w raporcie PTEZ pt. „Ocena wpływu rozstrzygnięć unijnego pakietu „Fit for 55” na transformację sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce”

Materiał opracowany na podstawie danych zebranych przez ekspertów PTEZ w raporcie pt. „Ocena wpływu rozstrzygnięć unijnego pakietu „Fit for 55” na transformację sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce”.